INHOUD

INLEIDING

Historische ontwikkeling van de jaarfeesten

Jaarfeestliederen door de eeuwen heen

De liederen op de cd ’Jaarringen’

Bronnen

Tot slot

I.          OUD EN NIEUW      

            Hedendaagse nieuwjaarstradities

            Overeenkomsten met Romeinse en vroegmiddeleeuwse feesten

            Verschillende data van nieuwjaarsviering

            Midwinterfeesten en bijgeloof

            Nieuwjaarslawaai

            Overvloedige maaltijden en drank

            ‘Nieuwjaarslopen’ en de overheid

            Nieuwjaarsoptochten

            Nieuwjaarswensen

            Tot slot

            Oud- en nieuwjaarsliederen

            1. Tsa laet ons koopen

            2. Nieuwjaars-bedelliedjes

                        a) ‘k Wins je feel geluk-segen

                        b) Feel geluk in ‘t nieuwe jaar

                        c) Nieuwejaarke zoete                        

                        d) Ik wens je feel segen

                        e) Boven aan de hemel

                        f) ‘k Heb zo lang met de poverpot gelopen

            3. De bakker sloeg zijn wijf

                        a) Op een nieuwjaarsavond

                        b) ’t Was op een nieuwjaer-aven

                        c) Op enen Nieuwen jare

            4. Op oudejaarsavond

            5. Klein zieltje

            6. Het oude jaar is verdwenen

            7. ‘t Was op een oudejaarsavond  (Het luie wief)

II.        DRIEKONINGEN

            Driekoningen tot in deze tijd

            Niet-kerkelijke driekoningentradities

            Kerkelijke feesten op 6 januari

            De Wijzen uit het Oosten

            Geschenken

            Driekoningenspelen in de kerk

            Het koningsspel van gilden en rederijkers

            Het koningsspel in huiselijke kring

            Sterrenzangers

            Driekoningenzingen in de twintigste eeuw

            Conclusie

            Driekoningenliederen

            1. ‘t Was op een Driekoningenavond  (Maria Magdalenalied)

            2. Het sterrenlied

            3. Drie Koningen Vreught

            4. Kaarsjes

            5. Driekoningen

III.       VASTENAVOND EN CARNAVAL

            Carnaval in deze tijd

            Verbindingen met de Oudheid

            Het verdijven van de winter

            Het kerkelijke zottenfeest

            De blauwe schuit

            De benaming van het feest

            Toenemende kritiek op vastenavondgebruiken

            Invloed van de Reformatie

            Opleving in de negentiende eeuw

            Ontwikkelingen in de twintigste eeuw

            Vastenavondliederen

            1. Ieuchdigh volkje, ras, ras, ras

            2. Vrijmoedig man.

            3. Vasten-Avont

            4. Vasten Avont die komt aen

            5. Vastenavond-bedelliedjes

                        a) ‘k Heb zo lang met de foekepot gelopen

                        b) Hier woont een rijke man

                        c) Vastenavond is ‘t vanavond

                        d) Hier een stoel en daar een stoel

                        e) Raadt eens, wat de meisjes doen

                        f) Vrouw, ‘t is vastenavond

                        g) Daar boven in de horsten

IV.       PALMPASEN

            Palmpaaslopen in deze tijd

            Achtergronden van palmpaasoptochten

            Christelijke palmprocessies

            Palmtakken

            Palmpasen in de zeventiende eeuw

            Palmpasen sinds de achttiende eeuw

            Kortom

            Palmpaasliedjes

            1. Palm, palm pasen

                         a) Palm, palm poaschen

                         b) Pallem pallem pasen, Eikoerei

            2. Haentien op ‘n stokkien

            3. Pallem pallem-Zondag

V.        PASEN

            Datum en paasgebruiken in deze tijd

            De naam van het feest

            Bedelende kinderen

            Paaseieren

            Eierspelen en paaskermissen

            Schoon huis en nieuwe kleren

            Paasvuren

            Paasprocessies

            Conclusie

            Paasliederen

            1. Christus is opgestanden

            2. Alleluja den blijden toon

            3. Paescheyeren

            4. Daar nu het feest van Pasen is

VI.       DE EERSTE MEI

            Meigebruiken in deze tijd

            Het woord mei en de oude meigebruiken

            Meiboom in prehistorie en Oudheid?

            De meiboom in de Middeleeuwen

            Problemen met meibomen sinds de zestiende eeuw

            Meibomen in deze tijd

            Meitak als symbool voor liefde                     

            Meivuren

            Oude en nieuwe mei

            Overige meigebruiken

            Conclusie

            Meiliederen

            1. Och ligdy nu en slaept

            2. Die mey playsant willen wy planten

            3. Het Patertje

                        a) Pater

                        b) Die gans die compt uut Sassem

                        c) Daer ging een pater langs het land

                        d) Daar ging een patertje langs de kant

                        e) Er ging een pater langs de kant

            4. De May krans is een vrolyke dans

            5. De Verkeerde May

            6. Schoon lief

                        a) Schoon lief, hoe ligt gy hier en slaept

                        b) Meiplanting

            7. Ik heb een bloem al in mijn hand

VII.      LUILAK

            Luilak in de twintigste eeuw tot op heden

            Achtergronden van de luilaktradities

            Hollandse luilaktradities op de vrijdag voor Pinksteren

            Hollandse luilaktradities op de zaterdag voor Pinksteren

            Luilaktradities in Friesland

            Luilaktradities op de Waddeneilanden

            Luilaktradities op andere data

            Een feest met veel continu•teit

            Luilakliedjes

            1. Luilak

            2. Luie motte

            3. Luilak, beddezak

VIII.    PINKSTEREN

            Hedendaagse pinkstertradities

            Christelijke achtergronden

            Achtergronden en kleding van de pinksterblom

            De pinksterblom in Holland

            Pinksterblom en pinksterkronen in Friesland

            Pinksterbruid en pinksterkronen in Oost-Nederland

            De pinksterkroon in Deventer

            Pinkstermaandag en pinksterdrie

            Pinksterblomliederen

            1. Ey luytjes, wilt wat wijcken

            2. Fiere Pinxter Bloem

            3. Pinksterbruidliedjes

                        a) De pinksterbruid, die gaat vooruit

                        b) Doar kom wi’j an met de Pinksterbroed

                        c) Hier komen wij met een mooi’ Pinksterbruid aan

                        d) Pinksterbroed Oranjeroet

            4. Pinksterblomliedjes

                        a) Hier komt onze fierde Pinksterblom

                        b) Daar komt de vurige Pinksterblom

                        c) Hier is die schoone vierpinksterbloem

                        d) Hier is onze fiere Pinksterblom

            5.  Er reed eens een heer

            6.  Onze fiere Pinksterblom

            7.  Er ging een pater langs de kant

IX.       MIDZOMER

            Midzomer in deze tijd

            Achtergronden van de midzomerfeesten

            Sint-Jan

            Sint-Jansvuren

            Bloemenkronen en andere Sint-Janstradities

            Bijgeloof rondom Sint-Jan

            Sint-Pieter en Sint-Paulus

            Wildemanszondag op Terschelling

            Midzomerliederen

            1. Sullen wy aldus stille staen

            2. Vrolyke Somer

            3. Nu wil ick eens ommegaen

                        a) Rosentanz

                        b) Rosa, willen wij dansen

            4. Het schoenmakertje

                        a) De Schoenlapper

                        b) Het schoenmakertje

                        c) Schoenlappertje Vetleer

                        d) ‘t Schoenlappertje

            5. Johannesliedje

X.        OOGSTFEESTEN

            Oogstfeesten vroeger en nu

            Friese oogstgebruiken

            Noord-Hollandse oogstgebruiken

            Oogstgebruiken in Oost-Nederland

            Herinvoering van oude oogstgebruiken

            Oogstliederen

            1. De l�ste scheaf ynne schurre

            2. Noord-Hollandse oogstliederen

                        a) De wumpel, de strumpel

                        b) Hooitijd, zweeltijd

            3. Oskerder oogstdans

            4. Riepe, riepe garste

            5. Dans rond de laatste graanschoof

XI.       SINT-MAARTEN

            Sint-Maarten in deze tijd

            Christelijke achtergronden en legenden                      

            Slachtfeesten

            De Sint-Maartensdronk

            Voorbereidingen voor de Sint-Maartensvuren

            Sint-Maartensvuren

            Achtergronden van het lopen met lichtjes

            Het lopen met lichtjes in de negentiende en begin twintigste eeuw

            Het lopen met lichtjes vanaf ca. 1930

            Achtergronden van Halloween

            Halloween in Nederland

            Sint-Maartenliedjes

            1.   Turref in de murref

            2.   Hier woont een rijk man

                        a) Een zakje met zemelen

            3.   Sinte Maarten is zo koud

                        a) Stookt nu vier

            4.   Vandaag is Sinte Maarten

            5.   Sunte Maartens veugeltje

                        a) Sintermertes veugelke

                        b) Sinten Maarten heuveltsje

            6.   Sint-Maarten, Sint-Maarten

            7.   Sinte Maarten heeft een koe

            8.   Kip kap kogel (1894)

                        a) Kipkapkugel

                        b) Kipkapkogel (2001)

.                       c) Sinte Maarten mikmak

            9.   Sint Martinus bisschop

                        a) Sunt Martinus bisschop

            10. Sint Martinus bokkepoot en andere scheldliedjes

            11. Elf november is de dag

XII.      SINTERKLAAS

            Springlevende traditie

            Christelijke achtergronden en legenden                      

            Kindbisschoppen bij omkeringsfeesten

            Sinterklazen op straat en in de huiskamer

            Sinterklaas en kinderen

            Sinterklaas en erotiek

            Sinterklaasmarkten en andere sinterklaasbijeenkomsten

            Sunneklazen op Ameland

            Sunderums op Terschelling

            Merkwaardige Klazen elders

            Herkomst van Sinterklaas en Zwarte Piet

            Conclusie

            Sinterklaasliederen

            1.   Sinterklaas, goedheilig man

            2.   Vryster-bee aan Sint Niklaas

            3.   Sinterklaas-zang aan Filis

            4.   Sinter-Niclaas, waarde vriendt

            5.   Sint Nicolaes Deuntje

            6.   Amsterdams Sinterklaaslied

            7.   Madlot/ O, kom er eens kijken    

            8.   Sinterklaasje bisschop

                       a) Sinter Claesje bisschop

                       b) Sinterklaasje, bisschop

                       c) Sunte Kloas bisschop

            9.   Moeder ’k ei Sint Niclaai gezien

            10. Het meisje van Sinterniklaas

            11. Sinterklaas bij stouten Wim

            12. Spotliedjes op Sinterklaas

            13. Sinterklaas is verdwenen

            14. Sinterklaas en Zwarte Piet, allebei bestaan ze

XIII.    KERSTMIS

            Kerstmis in deze tijd

            Christelijke achtergronden

            Midwinterfeesten en bijgeloof                       

            Sint-Thomasluiden

            Kerstgeschenken

            Kerstzang op straat en in de kerk

            Bijgeloof in de kerstnacht

            Kerstgerechten

            Kerstblok en sprookjes

            Kerststal

            Kerstboom

            De kerstman

            Kortom

            Kerstliederen

            1. Een kindeleyn so lobentlijck

            2. Wiegeliederen

                        a) Een alre lieffelicken een

                        b) Soet kindeken

            3. O kerstnacht

                        a) O Kersnacht! schoonder dan de dagen

                       b) O Kersnagt! een der langste nagten

                        c) O kerstnacht

            4. Kersavondje

            5. In des hemels hoge zalen

            6. Op, op, herders!

            7. Boom versieren

XIV.    SINT-STEFFEN

            Tweede kerstdag in deze tijd

            Christelijke achtergronden en legenden

            Sint-Steffenrijden

            Sint-Steffenshoorn

            Sint-Steffenliederen

            1. Dy hillige Sinte Steffen

            2. Sint-Steffen

BIBLIOGRAFIE

OUDE LIED- EN MUZIEKBOEKEN

DANKWOORD

DE AUTEURS

LIJST VAN ILLUSTRATIES

ALFABETISCH REGISTER VAN LIEDEREN